Trauma is als een stille fluistering die door ons leven echoot, onze overtuigingen, gedragingen en relaties vormgevend op manieren die we niet altijd herkennen. Vaak ontstaat het in momenten of situaties die we niet meer precies kunnen aanwijzen, verblijvend in de schaduwen van het geheugen, maar toch een diepgaande invloed uitoefenend op ons huidige zelf.

Het begin ontstaat vaak in de kindertijd
Stel je een kind voor dat de complexiteit van zijn wereld probeert te begrijpen, geconfronteerd met ervaringen die te groot zijn voor zijn begrip en hem overspoelen. Deze ervaringen, of het nu verwaarlozing, misbruik of verlies is, kunnen diep ingrijpen en de lens vormen waardoor dat kind zichzelf en de wereld om zich heen bekijkt.

Als kinderen zijn we als sponzen, alles om ons heen opzuigend, de boodschappen opnemend die we ontvangen van verzorgers, leeftijdsgenoten en de samenleving in het algemeen. Je moet begrijpen dat vanuit de ogen van een kind, de volwassen zijn bondgenoten zijn. Zij zijn de meesters van overleving. Ons oerbrein registreert dit. Dit betekend dat een kind bewust en onbewust kijkt naar alle volwassenen om hen heen in wat zij doen, hoe zij het doen, de woorden die ze gebruiken, de tone of voice etc. Want een kind denkt ´als ik mij dus zo gedraag, voel en voorstel, is de kans op overleving het grootste´.

Ver terug in de oertijd moesten we dit ook. Loop langs dat pad en door dat vuur, want dan kom je geen dinosaurus tegen. En dat besje, van die struik is niet giftig. Je moet enkel door wat doorns heen om erbij te komen. Overleef je het? Jazeker! Ben je beschadigd? Die kans is aanwezig. En zo werkt het nog steeds.

Wanneer deze boodschappen er een zijn van verwaarlozing, ontkrachting of schade, kunnen ze de zaden planten van wat psychologen "beperkte overtuigingen" noemen - diepgewortelde overtuigingen over onszelf en onze plek in de wereld. We kiezen bewust en onbewust continu dezelfde patronen omdat we weten dat dan onze overlevingskansen het grootste zijn. Die littekens of brandwonden, nemen we voor lief.

Zelfdestructief gedrag
Deze beperkte overtuigingen uiten zich vaak als zelfdestructief gedrag in de volwassenheid. We kunnen onszelf voortdurend op zoek vinden naar validatie van anderen, bang om onze eigen behoeften en grenzen te uiten. We kunnen worstelen met gevoelens van waardeloosheid of ontoereikendheid, ervan overtuigd dat we inherent gebrekkig of onbeminnelijk zijn. Deze overtuigingen kunnen onze relaties vergiftigen, patronen van zelfsabotage en emotionele onrust voeden.

Overlevingsmodus
Wanneer iemand een trauma ervaart, kan het brein vaak in een staat van hyperarousal terechtkomen, waarbij het voortdurend op zoek is naar potentiële bedreigingen. Dit wordt vaak omschreven als "overlevingsmodus". In deze modus staat het lichaam voortdurend op scherp, klaar om te reageren op gevaar, zelfs wanneer er geen directe dreiging is.

In de overlevingsmodus schieten kan leiden tot een aantal beperkende overtuigingen en gedragingen, zoals hypervigilantie, vermijdingsgedrag en emotionele reacties die disproportioneel zijn ten opzichte van de situatie. Het erkennen van deze overlevingsmodus en het begrijpen van de impact ervan op iemands gedachten, gevoelens en gedrag is een belangrijke stap in het helingsproces. Door bewust te worden van deze patronen en te werken aan het cultiveren van veiligheid en zelfcompassie, kunnen mensen langzaam uit de overlevingsmodus komen en beginnen met het opbouwen van gezonde coping-mechanismen en veerkracht.

Hoe herken je trauma?

Trauma kan zich op verschillende manieren manifesteren, en het herkennen ervan is de eerste stap naar herstel. Hoewel trauma vaak wordt geassocieerd met grote, levensveranderende gebeurtenissen zoals ongelukken of verlies, kan het ook voortkomen uit langdurige stress of herhaalde negatieve ervaringen. Hier zijn enkele manieren waarop je trauma kunt herkennen:

1. Emotionele reacties: Trauma kan leiden tot intense emotionele reacties zoals angst, boosheid, verdriet of gevoelloosheid. Je kunt merken dat je snel overweldigd raakt of juist moeite hebt om je emoties te uiten. Flashbacks, nachtmerries, of overweldigende herinneringen aan de traumatische gebeurtenis zijn ook veelvoorkomende tekenen.

2. Lichamelijke symptomen: Trauma kan zich uiten in lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, maagklachten, vermoeidheid, en slaapproblemen. Sommige mensen ervaren een verhoogde hartslag, zweten, of zelfs pijn zonder duidelijke medische oorzaak. Deze fysieke reacties kunnen een gevolg zijn van aanhoudende stress en spanning in het lichaam.

3. Vermijding en onthechting: Je kunt merken dat je situaties, mensen, of plaatsen vermijdt die je herinneren aan het trauma. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van onthechting, alsof je niet volledig aanwezig bent in het moment, of een gevoel van vervreemding van jezelf en anderen. Dit kan leiden tot isolatie en problemen in relaties.

4. Veranderingen in gedrag: Trauma kan gedragsveranderingen veroorzaken zoals het ontwikkelen van ongezonde copingmechanismen, zoals overmatig eten, middelenmisbruik, of zelfbeschadiging. Ook kan er sprake zijn van plotselinge stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, of een verhoogd waakzaamheidsgevoel (hypervigilantie).

5. Cognitieve veranderingen: Trauma kan je gedachten en overtuigingen beïnvloeden. Je kunt moeite hebben met concentratie, geheugenproblemen ervaren, of een negatieve kijk op jezelf en de wereld ontwikkelen. Deze negatieve gedachten kunnen je dagelijks functioneren beïnvloeden en je gevoel van eigenwaarde ondermijnen.

6. Impact op relaties: Trauma kan ook invloed hebben op je relaties. Je kunt moeite hebben om anderen te vertrouwen, of je voelt je voortdurend angstig of defensief in sociale situaties. Soms leidt dit tot conflicten, terugtrekking of een gevoel van isolatie, zelfs van dierbaren.

Wat Nu?
Als je jezelf herkent in deze beschrijvingen, is het belangrijk om te weten dat je niet alleen bent en dat er hulp beschikbaar is. Herkennen dat je trauma hebt ervaren is een moedige stap richting genezing. Overweeg om contact op te nemen zodat we samen kunnen kijken wat passend is voor jou.

Heling

Toch is er te midden van de duisternis van trauma en de nasleep ervan een sprankje hoop. Het begrijpen van de wortels van onze beperkte overtuigingen kan de eerste stap zijn op weg naar genezing. Het realiseren dat we niet alleen zijn in onze worstelingen, dat veel anderen vergelijkbare wonden dragen, kan troost en solidariteit bieden. Door therapie, zelfreflectie en ondersteuning van anderen kunnen we beginnen deze overtuigingen uit te dagen, ze vervangen door gezondere, krachtiger verhalen. Het gaat niet om te leren dealen met de pijn, maar te leren dealen met vreugde en geluk.

Het is een reis vol ups en downs, wendingen en bochten, maar het is een reis die de moeite waard is. Door de impact van trauma op ons leven te erkennen, door onze beperkte overtuigingen rechtstreeks aan te pakken, kunnen we ons gevoel van eigenwaarde terugwinnen en de verhalen die we onszelf vertellen herschrijven. En door dat te doen, kunnen we een toekomst cultiveren die niet wordt gedefinieerd door de littekens uit het verleden, maar door de veerkracht van onze geesten.

Laten we samen aan de slag gaan. Ik ben hier om je te begeleiden op jouw reis naar heling en welzijn. Samen zullen we stap voor stap werken aan het verkennen van jouw innerlijke wereld en het aanpakken van de uitdagingen die je tegenkomt. Ik zal er zijn om je te ondersteunen en je aan te moedigen terwijl je de kracht van jouw veerkracht ontdekt en de last van het verleden verlicht. Je hoeft dit niet alleen te doen, en ik zal er zijn om je te helpen bij elke stap die je zet.